Μια μικρή ιστορική αναδρομή. Ο ΕΔΥ στους ΟΤΑ Α’ Βαθμού.

Ας πιάσουμε δουλειά και ας αρχίσουμε….

Ο Επόπτης Δημόσιας Υγείας είναι μια ειδικότητα που υπάρχει πάνω από 50 χρόνια, άσχετα αν άρχισε να ακούγεται μετά την δεκαετία του `90, Το επάγγελμα πέρασε από πολλές αλλαγές και «σουρωτήρια», αλλάζοντας ονόματα και αντικείμενο, μέχρι που ήρθε και εδραιώθηκε με το 83/7-2-89 (ΦΕΚ 37 Α) Προεδρικό Διάταγμα: Επαγγελματικά δικαιώματα πτυχιούχων των τμημάτων; α) Αισθητικής, β) Οδοντοτεχνικής, γ) Εργοθεραπείας, δ) Δημόσιας Υγιεινής, ε) Οπτικής, της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας των τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.). Δεν θα μπώ σε λεπτομέρειες, όπως για το Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής του Τ.Ε.Ι.-Αθηνών, ούτε θα αναφερθώ – προς το παρόν – για τους δυο φορείς που εκπροσωπούν τον κλάδο, οι οποίοι είναι ο Σύλλογος Εποπτών Δημόσιας Υγείας (Σ.Ε.Δ.Υ. – Επιστημονικός Φορέας) και η Πανελλήνια ένωση Εποπτών Δημοσίας Υγείας (Π.Ε.Ε.Δ.Υ. – Συνδικαλιστικός Φορέας) http://www.edye.gr/ . Τουλάχιστον έτσι μας τα μαθαίνανε όταν φοιτούσαμε στο Τμήμα.

Επιτρέψτε μου μόνο να πώ δυο λόγια για το τι εστί ο Επόπτης Δημόσιας Υγείας:
Με βάση τις εξειδικευμένες επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις τους, οι Επόπτες Δημόσιας Υγείας απασχολούνται στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα όπως αυτός ορίζεται από τις διατάξεις που κάθε φορά ισχύουν, είτε αυτοδύναμα, είτε σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, με τη μελέτη των υγιεινολογικών προβλημάτων, τα οποία λόγω της έκτασής τους ή των χαρακτηριστικών τους δεν δύνανται να αντιμετωπισθούν από μεμονωμένα άτομα. Ασκούν έλεγχο στις ποικίλες συνθήκες και τα αίτια που επηρεάζουν ή βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου και καθορίζουν μαζί με άλλους επιστήμονες τους κανόνες προς προαγωγή της υγείας και προφύλαξη της διαταραχής της.
Σύμφωνα με το site της ΠΕΕΔΥ, οι ΕΔΥ, ενδεικτικά, στον Δημόσιο Τομέα, απασχολούνται:
Στο Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας στη Δ/νση Δημόσιας Υγιεινής και στη Δ/νση Υγιεινής Περιβάλλοντος
Στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση - Διευθύνσεις Υγιεινής με αντικείμενο την εφαρμογή της υγειονομικής νομοθεσίας στους τομείς της Δημόσιας Υγείας και του περιβάλλοντος. με τον υγειονομικό έλεγχο καταστημάτων υγ/κου ενδιαφέροντος, έλεγχο υγιεινής ύδρευσης, έλεγχο διάθεσης αποβλήτων επιχειρήσεων, τήρηση στατιστικών στοιχείων κλπ.
Στα νοσηλευτικά ιδρύματα: αν και ακόμη μέχρι σήμερα δεν έχει καθοριστεί το καθηκοντολόγιο των Ε.Δ.Υ. εν τούτοις ο ρόλος τους στο χώρο των νοσοκομείων αφορά την συμμετοχή τους στις επιτροπές ενδονοσοκομιακών λοιμώξεων, στην εξασφάλιση της υγιεινής των χώρων ,στην απολύμανση, την διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων, στην παραλαβή τροφίμων κλπ
Στον Ε.Φ.Ε.Τ (ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ)
Στους Ο.Τ.Α ελάχιστοι συνάδελφοι απασχολούνται σήμερα στους δήμους της Ελληνικής επικράτειας. Συνήθως πλαισιώνουν τα τμήματα προστασίας περιβάλλοντος ή τα τμήματα υγείας πρόνοιας.

Να σταθούμε λοιπόν στο τελευταίο, που είναι και το αντικείμενο συζήτησης. Όταν η ΠΕΕΔΥ αναφέρει: «Στους ΟΤΑ», καταλαβαίνεται τη σαφή διάκριση μεταξύ Δήμων και Νομαρχιών. Να σας θυμίσω λίγο, ότι ΟΤΑ σημαίνει Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης και διαχωρίζεται σε Πρωτοβάθμιους ΟΤΑ, όπου ανήκουν οι Δήμοι και σε Δευτεροβάθμιους ΟΤΑ, όπου ανήκουν οι Νομαρχίες…
Όπως αντιλαμβάνεστε λοιπόν, η ιστοσελίδα της ΠΕΕΔΥ βρίσκεται ακόμη στη δεκαετία του `80 για να μην πώ του 1880!!!
Όμως όπως υποσχέθηκα παραπάνω, δεν θα τα «χώσω», για την ώρα, «στις δυο ωραίες κοιμωμένες»… προς το παρόν τουλάχιστον… όχι ακόμα…

Να επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας. Τον ΕΔΥ θα τον συναντήσουμε σε οργανική θέση του Δήμου και μάλιστα η ειδικότητα είχε συμπεριληφθεί στους ΟΤΑ από το 1981. Συγκεκριμένα στον Ν. 1188/1981 (ΦΕΚ-204 Α'): «Περί κυρώσεως του Κώδικος "περί καταστάσεως προσωπικού οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως"», όπου στο άρθρο 1 αναφέρεται ότι ως "Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοικήσεως" (ΟΤΑ) νοούνται οι δήμοι, αι κοινότητες, τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα και νομικά πρόσωπα και οι σύνδεσμοι δήμων, κοινοτήτων και δήμων και κοινοτήτων. Στο άρθρο 34, Κλάδοι υγειονομικού προσωπικού και παράγραφος στ), αναφέρεται: Κλάδος ΑΡ11 - Εποπτών Δημοσίας Υγείας, σήμερα πλέον, Τ.Ε. 11 – Εποπτών Δημόσιας Υγείας.

Ο ρόλος μας ενισχύεται και μέσα από τα Επαγγελματικά μας δικαιώματα, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται: «γ. Στην τοπική αυτοδιοίκηση (ύδρευση, αποχέτευση, αποκομιδή απορριμμάτων, κοιμητήρια κ.λπ.)». Φυσικά δεν είναι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε στους Δήμους, αλλά όσο μας το επιτρέπει η Νομοθεσία, μπορούμε να ασκούμε το μεγαλύτερο μέρος των αρμοδιοτήτων μας, όπως προβλέπεται στο 83/89 ΠΔ.

Προς το παρόν, δυστυχώς, δεν υπάρχει Νόμος που να υποχρεώνει άμεσα τον κάθε Δήμαρχο να προχωρήσει σε προσλήψεις ΕΔΥ, ή ακόμη και να τροποποιήσει Οργανισμό Εσωτερικών Υπηρεσιών (Ο.Ε.Υ.) του Δήμου για να συμπεριλάβει την ειδικότητά μας. Τουλάχιστον προσωπικά, δεν βρήκα κάτι τέτοιο.
Το μόνο μας όπλο, είναι οι αρμοδιότητες των Δήμων οι οποίες άρχισαν να αυξάνονται τώρα τελευταία και από ότι βλέπουμε το Υπ. Εσωτερικών σκοπεύει να αποκεντρώσει κι άλλες αρμοδιότητες στους Δήμους και να τις ενεργοποιήσει. Γιατί η Δημόσια Διοίκηση έχει και το κακό, αφενός να αποκεντρώνει αλλά αφετέρου να ενεργοποιεί τις αποκεντρωμένες αρμοδιότητες εκ των υστέρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τελευταίος Κώδικας Δήμων και κοινοτήτων, όπου σε πολλά σημεία αναφέρει ότι για να ισχύσει κάτι πρέπει αν εκδοθεί κάποια Υπουργική Απόφαση, κάποια Κοινή Υπουργική Απόφαση, η ακόμη χειρότερα κάποιο Προεδρικό Διάταγμα!!
Βέβαια το αποκορύφωμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι επικρατεί το απόλυτο χάος!! Φυσικά, σε τέτοιες περιπτώσεις ο τελικός αποδέκτης, είναι ποιος άλλος, ο Δημότης – ο Πολίτης. Όπου σε αυτή τη θέση θα βρεθούμε κάποια στιγμή και εμείς οι ίδιοι και τότε για να εξυπηρετηθείς καλύτερα – άλλοτε πιάνει και άλλοτε όχι – χρησιμοποιείς τη μαγική λεξούλα: … συνάδελφε… και εγώ Δημ. Υπάλληλος είμαι…. Και φυσικά εφόσον εξιστορήσεις το «Βίος και Πολιτεία» για Χ φορά… ε… στο τέλος θα εξυπηρετηθείς….

Για να μαζευτούμε πάλι, ένας νόμος που ενισχύει την ύπαρξή μας στο Δήμο είναι ο Ν. 3172/03 (ΦΕΚ Α 197/6-8-03) : «Οργάνωση και εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και άλλες διατάξεις»και συγκεκριμένα το άρθρο Άρθρο 15 Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού. Εδώ λοιπόν ότι αναφέρει μπορεί να εξυπηρετηθεί με τον καλύτερο τρόπο από τους ΕΔΥ, διότι πρόκειται για «καρμπόν» των Επαγγελματικών μας δικαιωμάτων! Οπότε, οι κατά Νόμο εξουσιοδοτημένοι για να ασκήσουμε τις αρμοδιότητες που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο είμαστε εμείς!

Καταλήγοντας στο σήμερα, ερχόμαστε στον N. 3463/06 (ΦΕΚ – 114 Α/8-6-2006): «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», όπου στις αρμοδιότητες των Δήμων μεταξύ άλλων που μας αφορούν άμεσα και ενισχύουν την υποχρεωτική ύπαρξή μας στους Δήμους, διότι δεν εξουσιοδοτείτε από τον νόμο άλλη ειδικότητα για να ασκήσει αυτές τις αρμοδιότητες και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι είμαστε πάλι εμείς, συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
(Επειδή είναι πολλές, θα αναφέρω μόνο άρθρα και παραγράφους και σε περίπτωση που κάποιος τα θέλει αναλυτικά, ας επικοινωνήσει μαζί μου να τα στείλω με e-mail).
Άρθρο 75 Αρμοδιότητες
β) Περιβάλλοντος, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: § 4 και § 8.
γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλε­ων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: § 5, § 7, § 8, § 9 και § 10.
ζ) Πολιτικής Προστασίας, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: § 1, § 2 και § 3.

II. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες ασκούν, σε τοπικό επίπεδο, κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητες, οι οποίες τους έχουν ανατεθεί για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.
Οι αρμοδιότητες αυτές είναι, ειδικότερα, οι ακόλουθες:
§ 10, § 11, § 13, § 14, § 15, § 16, § 17, § 18, § 19, § 22, και § 23.

Επίσης με το άρθρο Άρθρο 79 Κανονιστικές Αποφάσεις οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές ρυθμίζουν θέματα της αρμοδιότητάς τους εκδίδοντας τοπικές κανονιστικές αποφάσεις, στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας, με τις οποίες:
α) Θέτουν κανόνες και στ) Προσδιορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις που άπτονται το αντικείμενο μας. Συνεπώς για να ρυθμίσουν τέτοια θέματα με ορθό τρόπο, θα πρέπει αφενός να τους έχουν γίνει οι σωστές εισηγήσεις και αφετέρου να έχουν την δυνατότητα να τις υλοποιήσουν αλλά και να ελέγξουν την εφαρμογή αυτών των Κανονιστικών Αποφάσεων (Εισήγηση – Εφαρμογή – Έλεγχος – Επιβολή κυρώσεων). Το τελευταίο βέβαια είναι το έσχατο σημείο και όχι το πρώτο μέτρο που θα λάβουμε.

Σε όλα τα παραπάνω λοιπόν και το τονίζω για την ορθή εφαρμογή αυτών, χρειάζεται ο ΕΔΥ στο Δήμο. Φυσικά, όλα τα παραπάνω θα ήταν εύκολα αν υπήρχε σαφής υποχρέωση για πρόσληψη ΕΔΥ και ανάθεση των ανωτέρω αρμοδιοτήτων για εφαρμογή και υλοποίηση, αλλά τότε δεν θα μιλούσαμε Ελληνικά ή θα λεγόμασταν Ουτοπία!

Μέχρι τότε, θα πρέπει να πείσουμε για την ύπαρξή μας, να αποδείξουμε το αυτονόητο (ότι δηλαδή δεν είμαστε ελέφαντες) και να δείξουμε πόσο απαραίτητοι είμαστε!